Coğrafiya 8, 9 və 10-cu siniflər

Coğrafiya 8, 9 və 10-cu siniflər
01 aprel 2023

8-ci siniflər COĞRAFİYA
  • İlkin coğrafi biliklərin toplanması. Coğrafi kəşflər      
  • Coğrafiya elmlərinin inkişafı. Azərbaycanda coğrafiya elminin inkişafı
  • Materiklər və qitələr, onların tədqiqi
  • Plan və miqyas. Şərti işarələr
  • Üfüqün cəhətlərinin təyini. Kompas və azimut. Nisbi və mütləq hündürlük. Horizontallar
  • Dərəcə toru və coğrafi koordinatlar Xəritələr və onların təsnifatı.
  • Xəritələrdə təsvir üsulları.
  • Səma cisimləri. Günəş sistemi planetləri. Yerin Günəş ətrafında illik hərəkəti və onun nəticələri.
  • İşıqlanma qurşaqları. Günəş şüalarının düşmə bucağının hesablanması.
  • Yerin Günəş öz oxu ətrafında hərəkəti və onun nəticələri. Yerli və qurşaq vaxtı
  • Yerin daxili quruluşu. Litosfer. Süxurların təsnifatı
  • Yerin müasir üfüqi və şaquli hərəkət sahələri. Zəlzələ və vulkanlar
  • Litosfer tavaları və onların hərəkəti  Yerin geoloji inkişafı. Qədim quru və su sahələri. Materiklərin geoloji quruluşu
  • Yerin endogen qüvvələri nəticəsində relyefin formalaşması
  • Dağlar və onların yaranması. Yer sətihinin düzənlikləri
  • Xarici qüvvələrin relyefə təsiri
  • Azərbaycan Respublikasının relyefi və faydalı qazıntıları
  • Atmosferi quruluşu
  • Günəş radiasiyası. Havanın temperaturu
  • Atmosfer təzyiqi və külək
  • Rejiminə görə küləklərin təsnifatı. Siklon və antisiklonlar
  • Nisbi və mütləq rütubət. Yer kürəsində yağıntıların paylanması
  • Təbiətdə suyun dövranı. Dünya okeanı. Okean suyunun temperaturu, duzluluğu və okeanda suyun hərəkəti
  • Dənizlər və körfəzlər, boğaz, bərzəx, ada və yarımadalar
9-cu siniflər COĞRAFİYA
  • GİRİŞ
  • Coğrafiyanın predmeti, vəzifələri, sahələri, digər elmlərlə əlaqəsi və insanların həyatında əhəmiyyəti
  • Yer haqqında coğrafi biliklərin inkişaf mərhələləri
  • Materik və okeanların tədqiqat tarixi
  • Coğrafi kəşflərdən tədqiqatlara doğru
  • Azərbaycanda coğrafiya elminin inkişafı
  • YER KÜRƏSİNİN KARTOQRAFİK TƏSVİRLƏRİ
  • Miqyas
  • Şərti işarələr
  • Plan və planaalma
  • Üfüqin cəhətləri, azimut
  • Relyefin kartoqrafik təsviri. Nisbi və mütləq hündürlük. Horizontallar
  • Yerin forma və ölçüləri. Qlobus
  • Coğrafi qütblər, ekvator, meridian və paralellər. Coğrafi koordinatlar
  • Coğrafiya xəritələri
  • Coğrafi xəritələrdə təhriflər. Kartorafik proyeksiyalar
  • Kartoqrafik təsvirlərin oxşar və fərqli cəhətləri
  • Xəritələrin təsnifatı
  • Xəritələrdə məsafələrin və sahələrin hesablanması
  • Coğrafi informasiyaların xəritələrdə təqdimolunma üsulları                                                                     
  • YER SƏMA CİSMİDİR
  • Kainat və Günəş sisteminin yaranması
  • Yerin Günəş ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
  • İşıqlanma qurşaqları
  • Yer səthində günəş şüalarının düşmə bucağı və Günəşin görünmə vəziyyətinin dəyişməsi
  • Yerin öz oxu ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
  • Yerli vaxt və saat qurşaqları
  • YERİN İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ VƏ DAXİLİ QURULUŞU
  • Yerin daxili quruluşu. Yer qabığı və onun tipləri. Litosfer
  • Yer qabığını təşkil edən süxurlar və faydalı qazıntılar
  • Tektonik proseslər. Zəlzələ, vulkan və qeyzerlər
  • Litosfer tavaları və onların hərəkəti
  • YER SƏTHİNİN RELYEFİ 
  • Relyef əmələgətirən amillər. Morfostruktur və morfoskulptur anlayışları
  • Relyef formalarının təsnifatı: dağlar və düzənliklər
  • Okean dibinin relyefi. Ekzogen mənşəli relyef formaları
  • AZƏRBAYCANIN GEOLOJİ VƏ GEOMORFOLOJİ QURULUŞU
  • Azərbaycanın tektonik zonaları, geoloji quruluşu və faydalı qazıntıları
  • Azərbaycan ərazisində endogen və ekzogen mənşəli relyef formaları
  • ATMOSFER
  • Atmosferin yaranması, tərkibi və quruluşu
  • Günəş radiasiyası, onun növləri və Yer kürəsində paylanması
  • Havanın temperatur rejimi: orta sutkalıq, orta aylıq, orta illik temperaturlar. Temperatur amplitudu
  • Temperaturun üfüqi və şaquli istiqamətdə dəyişməsi. Temperatur inversiyası. İstilik qurşaqları
  • Atmosfer təzyiqi, onun hündürlükdən və havanın temperaturundan asılı olaraq dəyişməsi. Təzyiq qurşaqları
  • Küləklər və onun əsas növləri. Külək gülü. Siklon və antisiklonlar
  • Atmosferdə su. Nisbi və mütləq rütubətlilik. Buxarlanma, buxarlanma qabiliyyəti və rütubətlənmə əmsalı
  • Atmosfer yağıntıları, onların növləri və paylanması
  • Hava kütlələri və atmosfer cəbhələri
  • İqlim qurşaqları
  • Materiklərin iqlimi
  • Azərbaycanda günəş radiasiyası və havanın temperaturu
  • Azərbaycan ərazisinə daxil olan hava kütlələri. Yerli hava dövranı
  • Azərbaycanda yağıntıların paylanma xüsusiyyətləri. Buxarlanma qabiliyyəti
  • Azərbaycanın iqlim tipləri
  • HİDROSFER
  • Hidrosferin yaranması və inkişafı
  • Təbiətdə suyun dövranı
  • Dünya okeanı və onun hissələri: dənizlər, körfəzlər, boğazlar
  • Dünya okeanında quru hissələri: materiklər, adalar, arxipelaqlar, yarımadalar, bərzəxlər

10-cu siniflər COĞRAFİYA
  • GİRİŞ
  • Coğrafiyanın predmeti, vəzifələri, sahələri, digər elmlərlə əlaqəsi və insanların həyatında əhəmiyyəti
  • Yer haqqında coğrafi biliklərin inkişaf mərhələləri
  • Materik və okeanların tədqiqat tarixi
  • Coğrafi kəşflərdən tədqiqatlara doğru
  • Azərbaycanda coğrafiya elminin inkişafı
  • YER KÜRƏSİNİN KARTOQRAFİK TƏSVİRLƏRİ                                                                                                     
  • Miqyas
  • Şərti işarələr
  • Plan və planaalma
  • Üfüqin cəhətləri, azimut
  • Relyefin kartoqrafik təsviri. Nisbi və mütləq hündürlük. Horizontallar
  • Yerin forma və ölçüləri. Qlobus
  • Coğrafi qütblər, ekvator, meridian və paralellər. Coğrafi koordinatlar
  • Coğrafiya xəritələri
  • Coğrafi xəritələrdə təhriflər. Kartorafik proyeksiyalar
  • Kartoqrafik təsvirlərin oxşar və fərqli cəhətləri
  • Xəritələrin təsnifatı
  • Xəritələrdə məsafələrin və sahələrin hesablanması
  • Kartoqrafik tədqiqat metodları
  • Coğrafi informasiya sistemləri (CİS)
  • YER SƏMA CİSMİDİR
  • Kainat və Günəş sisteminin yaranması
  • Yer maqnetizmi və Günəşin yerə təsiri
  • Yerin Günəş ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
  • İşıqlanma qurşaqları
  • Yer səthində günəş şüalarının düşmə bucağı və Günəşin görünmə vəziyyətinin dəyişməsi
  • Yerin öz oxu ətrafında hərəkəti və onun coğrafi nəticələri
  • Yerli vaxt və saat qurşaqları
  • YERİN İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ VƏ DAXİLİ QURULUŞU
  • Yerin planetar və geoloji inkişaf mərhələləri
  • Yerin daxili quruluşu. Yer qabığı və onun tipləri. Litosfer
  • Yer qabığını təşkil edən süxurlar və faydalı qazıntılar 
  • Litosfer tavaları. Qədim quru və su sahələri
  • Tektonik proseslər. Zəlzələ, vulkan və qeyzerlər
  • Geosinklinallar və platformalar
  • Əsas dağəmələgəlmə mərhələləri
  • YER SƏTHİNİN RELYEFİ 
  • Relyef əmələgətirən amillər. Morfostruktur və morfoskulptur anlayışları
  • Relyef formalarının təsnifatı: dağlar və düzənliklər
  • Okean dibinin relyefi. Ekzogen mənşəli relyef formaları
  • Materiklərin geoloji quruluşu, relyefi və faydalı qazıntıları
  • AZƏRBAYCANIN GEOLOJİ VƏ GEOMORFOLOJİ QURULUŞU
  • Azərbaycanın tektonik zonaları, geoloji quruluşu və faydalı qazıntıları
  • Azərbaycan ərazisində endogen və ekzogen mənşəli relyef formaları
  • ATMOSFER
  • Atmosferin yaranması, tərkibi və quruluşu
  • Günəş radiasiyası, onun növləri və Yer kürəsində paylanması
  • Havanın temperatur rejimi: orta sutkalıq, orta aylıq, orta illik temperaturlar. Temperatur amplitudu
  • Temperaturun üfüqi və şaquli istiqamətdə dəyişməsi. Temperatur inversiyası. İstilik qurşaqları
  • Atmosfer təzyiqi, onun hündürlükdən və havanın temperaturundan asılı olaraq dəyişməsi. Təzyiq qurşaqları
  • Küləklər və onun əsas növləri. Külək gülü. Siklon və antisiklonlar
  • Atmosferdə su. Nisbi və mütləq rütubətlilik. Buxarlanma, buxarlanma qabiliyyəti və rütubətlənmə əmsalı
  • Atmosfer yağıntıları, onların növləri və paylanması
  • Hava kütlələri və atmosfer cəbhələri
  • İqlim qurşaqları
  • Materiklərin iqlimi
  • Azərbaycanda günəş radiasiyası və havanın temperaturu
  • Azərbaycan ərazisinə daxil olan hava kütlələri. Yerli hava dövranı
  • Azərbaycanda yağıntıların paylanma xüsusiyyətləri. Buxarlanma qabiliyyəti
  • Azərbaycanın iqlim tipləri
  • Dünyanın aqroiqlim ehtiyatları. Fəal temperaturların cəmi
  • Qlobal iqlim dəyişmələri
  • HİDROSFER
  • Hidrosferin yaranması və inkişafı
  • Təbiətdə suyun dövranı
  • Dünya okeanı və onun hissələri: dənizlər, körfəzlər, boğazlar
  • Dünya okeanında quru hissələri: materiklər, adalar, arxipelaqlar, yarımadalar, bərzəxlər
  • Okean sularının fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri
  • Okean dərinliklərinin ölçülməsi
  • Okean sularının temperaturu, duzluluğu, şəffaflığı, onların üfüqi və şaquli istiqamətdə yerdəyişməsi
  • Okeanda suyun hərəkəti: külək dalğaları, sunami, qabarma və çəkilmə, okean cərəyanları və onların iqlimə təsiri
  • Okeanların canlı aləmi və sərvətləri
  • Dünya okeanından istifadə və onun çirklənməsi
  • Quru suları və onların növləri
  • Çay və onun elementləri. Dağ və düzənlik çayları
  • Çayların qida mənbələri, su rejimi. Hidroqraf
  • Çayın düşməsi, meyilliliyi, çay şəbəkəsinin sıxlığı, çayın su sərfi və illik axımı. Eroziya bazisi
  • Astana və şəlalələr. Yer kürəsinin iri çay sistemləri
  • Göllər, onların təsnifatı və əhəmiyyəti
  • Xəzər dənizi və onun əsas xüsusiyyətləri, problemləri və ekoloji vəziyyəti
  • Buzlaqlar. Dağ və örtük buzlaqları. Aysberqlər
  • Yeraltı sular və onların növləri
  • Su anbarları, kanallar və kollektorlar
  • Materikləri daxili suları
  • Azərbaycanın çayları və gölləri, onların ərazi üzrə paylanması
  • Azərbaycanın yeraltı sualrı, buzlaqları, su anbarları və suvarma kanalları